Czarna pedagogika. Spacer w cieniu przemocy.

 Opowieść jest podróżą, a podróż zaś opowieścią. Ponieważ samo życie wyobrażamy sobie jako podróż¹ zabiorę was na spacer wśród meandrów wychowania naznaczonego od zarania dziejów nadużyciem władzy oraz noszących znamiona przemocy przybierającej różne oblicza. Zabiorę też was w podróż podczas której będę odkrywać z wami jak niepozorne informacje zawarte w genogramie pomagają rozsupłać, poukładać, a czasem nawet uwolnić z wiążących nas niewypowiedzianych obietnic.

Ile jeszcze dzieci musi umrzeć²

„Ja nie jestem zwolenniczką teorii, że nie wolno bić dzieci. Klapsior musi być, żeby dziecko znało swoje miejsce w szeregu. Ale nie, żeby tak katować!” - to komentarz mieszkanki Częstochowy, gdzie ósmego maja 2023 roku doszło do śmierci ośmioletniego chłopca, którego imię poznała już cała Polska. (…) Chłopiec w domu był bity, przypalany papierosami, oblany wrzątkiem i rzucony na rozgrzany piec. Miał złamania obydwu rąk i nóg, które powstały prawdopodobnie na miesiąc przed przywiezieniem go do szpitala, jak czytamy z doniesień raportu Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach. (…) W marcu 2023 roku Sąd w Olkuszu wydał postanowienie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej. Rodzina przeniosła się do Częstochowy uniemożliwiając podjęcie działań zgodnych
z wyrokiem Sądu. Z akt sądowych wynika, że w rodzinie nie stwierdzono przypadków stosowania przemocy fizycznej, psychicznej oraz nadużywania alkoholu.

Dziecko ucieka z domu.

Siedzę na kanapie na balkonie, już nie pamiętam czym się zajmuję, może bezmyślnie scrolluję posty lub zanurzam się w lekturę, czuję promienie konstańcińskiego słońca muskające moją twarz, w tle słyszę śpiew ptaków, owady wprawiają pobliskie drzewo

w falujący ruch, w powietrzu unosi się zapach świeżo palonej kawy z lokalnej palarni, kiedy po raz pierwszy słyszę o ośmioletnim chłopcu z miasta czarnej madonny. Dopiero po chwili orientuję się, że wstrzymałam oddech.

Media rozgrzane do czerwoności niczym piec domowy. Eter wypełnia pytanie retoryczne, jak trzeba być złym, żeby dopuścić się takich potworności. Jak można krzywdzić dziecko. Gdzie byli ci wszyscy, co powinni zareagować, a nie zrobili nic… Wypowiadają się celebryci, politycy na czele z prokuratorem generalnym Zbigniewem Ziobro, który krzyczy, że ukarzą wszystkich winnych. Premier Mateusz Morawiecki osobiście jest za przywróceniem kary śmierci³. Zarzut znęcania się i usiłowania zabójstwa usłyszy ojczym dwudziestosiedmioletni Dawid B. Zarzuty nieudzielenia pomocy, narażenie dziecka na utratę zdrowia i życia oraz pomocnictwo w znęcaniu zostaną postawione wobec matki trzydziestopięcioletniej Magdaleny B. Wujostwo Wojciech i Aneta J. mieszkające w tym samym domu usłyszą oskarżenie o nieudzieleniu pomocy. Dwanaście osób, w tym ośmioro dzieci, dwójka z niepełnosprawnością, zajmowało dwupokojowe mieszkanie w kamienicy, której zdjęcia obiegły całą Polskę.

Jak można było przypalić dziecko, rzucić je na rozgrzany piec kaflowy.

Jak widać można.

Pytanie, co nas tak porusza w tym akcie brutalności.

Krzywda dziecka czy obawa, a może ulga, że nas to nie spotkało. A może poruszyło ukrytą strunę własnych doświadczeń. Nie tak brutalnych, nie tak bezlitosnych, nieludzkich. Skąd te pielgrzymki na pogrzeb i grób ośmiolatka. Czy pod przykrywką Kamilka opłakujemy samych siebie, czy każda kolejna krzywda wyrządzona dziecku rozdrapuje nasze pozornie zabliźnione rany.

Zawiodło państwo.

Państwo to my.

Polak mądry po szkodzie⁴.

Głównym zarzutem wobec społeczeństwa jest brak reakcji.

Brak reakcji jest reakcją.

30-40% Polaków uważa, że klaps to środek wychowawczy.

Kamilek leży w trumnie białego koloru.

Kamilek leży w trumnie białego koloru, to jest znak jasności i nadziei, że jest teraz z nami tam w niebie i nam towarzyszy – słowa biskupa pomocniczego archidiecezji częstochowskiej Andrzeja Przybylskiego odprawiającego mszę pogrzebową w kościele Zmartwychwstania Pańskiego w Tajemnicy Emaus. - Wszyscy staliśmy się rodziną Kamila. Jego sprawa jest naszą sprawą, jego troski są też nasze.

Wszyscy mamy krew na rękach.

Obarcza się szkołę, instytucje pomocowe, policję, sądy, sąsiadów z kamienicy.

Przekaz płynący z mediów gra na emocjach. Tylko tak docieramy do ludzkiej świadomości bombardowanej codziennie zalewem ostrych jak brzytwa obrazków. Z ósmego na dziewiątego maja 2023 roku po podaniu do publicznej wiadomości oświadczenia o śmierci chłopca nieznany sprawca ostrzelał mieszkanie przy Kosynierskiej w którym znajdowały się dzieci oraz wujostwo Kamila.

Każdy, ma coś do powiedzenia.

Każdy ma wiele do powiedzenia.

Kamilek wydaje z siebie pojedyncze wyrazy dźwiękonaśladowcze.

Każdy, stał się specjalistą od wychowania dzieci, udzielania pomocy, prawa rodzinnego, opieki społecznej. Czyż u podstaw rozgorzałych dysput w sieci w sprawie okrucieństwa i śmierci dziecka nie leży nasz własny lęk o to, że nas też zaniedbywano. Że to nam mogli szykować trumnę w białym kolorze. A może najbardziej boimy się zła od którego odwracamy na co dzień wzrok.

Każdy stał się sądem i katem.

Jego walka o życie to symbol. Musimy chronić dzieci w rodzinach – kontynuuje biskup.

Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek w wywiadzie radiowym podaje, że zawiniła rodzina. Patologiczna rodzina. Rodzina, która nie miała nic wspólnego z normalnością. Podstawową przyczyną jest zgnilizna rodzinna i patologia, najdelikatniej ujmując, jak dwukrotnie podkreśla. Jeśli będziemy atakować rodzinę to będzie dochodzić do takich sytuacji. Wsłuchując się w jego wypowiedź można myśleć, że największą winę obok patologicznej rodziny ponosi prezydent Częstochowy, któremu podlegają wszelkie instytucje, a szkoła nr 28 według zacytowanego protokołu kuratoryjnego nie udzieliła chłopcu wszystkich zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej jakie mu przysługiwały z racji orzeczonej niepełnosprawności, ale była w stałym kontakcie z matką oraz powiadomiła opiekę społeczną o nieobecnościach ucznia oraz zalaniu się herbatą, na skutek czego doszło do oparzenia dwudziestu pięciu procent powierzchni ciała, w tym głowy, klatki piersiowej i kończyn.

Ciekawi mnie, co myśli Tomasz Stawiszyński, który ostatnio tak pięknie rozprawia się z naszym społecznym zachowaniem i reakcją w ekstremalnej sytuacji jaką było doświadczenie covidu. Zależy mi na pokazaniu jak budowana jest narracji wokół śmierci dziecka. Od tej narracji wiele zależy. Nasz osąd, dalsze postrzeganie rzeczywistości. W oparciu o narracje budujemy system wartości. Narracji jest wiele i każda z nich próbuje pokazać swoją prawdę.

A jaka jest prawda?

W 2022 roku 10982 dzieci i osób nieletnich doświadczyło przemocy.

Co siódmy akt agresji wymierzony jest w dzieci.

Pytanie czy politycy ukarzą również siebie, bo od lat nie zmieniają ustawy o pomocy ofiarom przemocy domowej. Od 2019 roku o nowelizację ustawy starają się pracownicy m. in. Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę czy Koalicja na Rzecz Rodzin Zastępczych. Rzecznik Praw Dziecka nie odbiera od nich telefonów, a propozycja zmiany ustawy pokryła się już solidną warstwą kurzu.

Projekt ustawy mającej wprowadzić zmiany, które przełożą się na ochronę osób małoletnich przed przemocą został skierowany do pierwszego czytania. Przeleżał trzy tygodnie od 12 maja na biurku w kancelarii marszałek Elżbiety Witek czekając na nadanie mu numeru, o czym możemy przeczytać w artykule dziennikarki edukacyjnej Justyny Sucheckiej⁵. Projekt ma numer 3309.

Śmierć dziecka doświadczającego przemocy ukazuje luki w systemie. Z mojej perspektywy istotniejsze od rozniecania stosu na którym spłoną winni jest poszukanie rozwiązania, które pozwoli w przyszłości uniknąć takich sytuacji. Serious Case Review lub Children Death Review, to procedura analizy wdrażanej w przypadku śmierci dzieci o której wspomina Monika Kamińska z FDDS⁶. Dzięki niej można pozyskać dane co zawodzi, jakie obszary można usprawnić np. współpracę i przepływ informacji między instytucjami, braki kadrowe. Proponowane rozwiązanie działa w Australii, Stanach Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii. Z pomysłem wdrożenia strategii została zapoznana Kancelaria Prezydenta Andrzeja Dudy, która początkowo zapewniała zajęcie się sprawą - poinformowano w 2019 roku, że projekt trafi do Sejmu. W 2021 roku Fundacja dostała odpowiedź od Kancelarii, że nie będą się zajmować projektem. Fundacje podjęły dalsze działania, tym razem we współpracy z Rzecznikiem Praw Dziecka. Doszło do konsultacji, spotkań oraz ustaleń w sprawie treści wewnętrznego zarządzenia. Aż do lipca 2022 roku, kiedy to rzecznik przestał odpowiadać na pisma oraz odbierać telefony. Nikt nie zna losów zarządzenia nad którym pracowano. W międzyczasie dochodzi do kolejnych aktów przemocy. Przyczyną śmierci Blanki są wewnętrzne obrażenia oraz krwotok do mózgu. Siedmiomiesięczna dziewczynka przeżyła dwa miesiące po powrocie do rodziny biologicznej. Decyzją sądu mimo negatywnej opinii MOPSu opuściła po sześciu miesiącach rodzinę zastępczą. Miesięczny Wiktor zakatowany przez rodziców, czteromiesięczna Laura z połamanymi żebrami, trzyletnia Hania śmiertelnie pobita⁷. Dzieci powinny być z rodzicami, bez względu na koszt, nieprawdaż.

Według danych uzyskanych przez Fundację DDS 41 procent dzieci doświadcza przemocy ze strony najbliższych osób. 7 procent doświadcza wykorzystania na tle seksualnym⁸. Prokuratura rocznie formułuje ok 3,5 tys. oskarżeń dotyczących psychicznego i fizycznego znęcania się nad dziećmi⁹. Niedofinansowanie instytucji, brak świadomości i edukacji dotyczącej rodzajów przemocy oraz tego jak jako obywatel/obywatelka mogę pomóc.

Wróćmy do nurtującego pytania z początku, jak można było…

1 Sontag, Zew włóczęgi s. 115,
2 W nawiązaniu do nagłówków ile kobiet jeszcze musi umrzeć, żeby w Polsce zmieniono prawo pozwalające na dokonanie wyboru w sprawie aborcji.
3 Rząd polski nie może wprowadzić kary śmierci ze względu na regulacje obejmujące kraje członkowskie UE oraz KE.
4 Czytam komentarze pod artykułami. Dołączam do prywatnej grupy na Facebooku na której ludzie wyrażają się….
5 https://tvn24.pl/premium/pis-potrafi-ustawe-przeprowadzic-w-tydzien-przez-parlament-jesli-chce-a-ustawa-kamilka-czekala-trzy-na-numer-7153838
6 https://oko.press/smierc-skatowanego-kamila-z-czestochowy-gdzie-obiecana-ustawa-chroniaca-dzieci – dostęp 10 maja 2023r.
7 Dane Komitet na Rzecz Rodzin Zastępczych
8 Dane z Ogólnopolskiej Diagnozy Skali Krzywdzenia Dzieci w Polsce z 2018r.
9 Dane za https://oko.press/smierc-skatowanego-kamila-z-czestochowy-gdzie-obiecana-ustawa-chroniaca-dzieci